شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIها) در کارخانجات هوشمند
کارخانجات هوشمند (تولید هوشمند) یکی از اجزای اصلی Industry 4.0 محسوب می‌شوند. ارزیابی موفقیت و میزان تاثیرگذاری هوشمندسازی یک کارخانه به وسیله‌ی شاخص‌های مختلف عملکردی سنجیده می‌شود. شناخت این معیارها و میزان اهمیت آنها از سوی بهره‌برداران می‌تواند جهت انجام مطالعات تطبیقی و همچنین اولویت‌بندی خدمات مختلف هوشمندسازی صنعتی کاربردی باشد. موسسه تحقیقاتی IoT Analytics در پروژه پیمایشی اخیر خود از ۵۰۰ شخص تصمیم ساز در انواع واحدهای تولیدی در سطح جهان، توانسته است ۲۷ شاخص کلیدی عملکرد (KPI) را برای ارزیابی یک کارخانه هوشمند استخراج و آنها را مبتنی بر اهمیت و زمان قابل انتظار برای وقوع، اولویت‌بندی نماید. در بین پاسخ‌دهندگان در پیمایش، ۷۲% از تولیدکنندگان به صورت جزئی یا کامل استراتژی هوشمندسازی خود را اجرایی نموده‌اند. چالش‌های همه‌گیری جهانی در دو سال گذشته هر چند تا حدی فرآیندهای اقتصادی و زنجیره تأمین را با چالش مواجه کرد اما غالب تولیدکنندگان برنامه جدی تحول دیجیتال و هوشمندسازی را برای سه سال آینده طرح‌ریزی نموده‌اند.
طبق نتایج این پیمایش، KPIهای عملیاتی بیشترین اهمیت را برای تولیدکنندگان جهت هوشمندسازی تولید و کارخانه دارا هستند. از ۱۵ شاخص اول، هفت مورد شاخص عملیاتی هستند که شامل پنج مورد اولویت دار برای تولیدکنندگان است. افزایش اثربخشی کلی تجهیزات یا OEE با ۸۶% انتخاب، اولین و مهمترین شاخص شناسایی شده بوده است. افزایش بازدهی نیروی کار، افزایش خروجی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت دیگر شاخص‌های عملیاتی اولویت‌دار هستند که بیش از ۷۵% مورد انتخاب قرار گرفته‌اند. شاخص‌های مهم دیگری نیز از منظرهای زنجیره تأمین، فروش و بازاریابی، امنیت، مالی و توسعه پایدار در بین ۱۵ مورد اول و مهم قرار می‌گیرند. فارغ از موضوع اهمیت، استراتژی‌های پاسخ‌دهندگان در پیاده‌سازی راهکارها و موفقیت در این شاخص‌ها طی سه سال آینده متفاوت است اما به صورت میانگین شاخص‌هایی همچون کاهش حوادث محل کار و افزایش رضایت مشتریان در برنامه تعداد بیشتری از پاسخ‌دهندگان قرار دارد و از سوی دیگر انتظار می‌رود مواردی همچون کاهش هزینه‌ها و ارتقای شاخص‌های سرمایه‌گذاری و بازار در طی سه سال آینده کمتر رخ بدهد.
محمد باباگل‌زاده