برگزاری نشست تخصصی راهکارهای تحقق سه میلیون اتصال شبکه فیبر نوری در سال ۱۴۰۳
«بحث داغ»
در ابتدای نشست محمد کشوری، مدیر گروه علمی تحلیلی طیف، به بررسی وضعیت فیبرنوری در ایران و کشور‌های مختلف پرداخت و تحلیلی پیرامون عوامل و مسائل مختلف توسعه این شبکه با تاکید بر تحریک تقاضا و اهمیت افزایش نرخ اتصال بیان داشت؛.وی با بیان اینکه پایین بودن نرخ اتصال نسبت به پوشش ایجاد شده یکی از چالش‌های جدی در کشور است گفت این نرخ هم اکنون برای شبکه توسعه داده شده FTTx حدود ۴ درصد است درحالیکه نرخ متوسط اتصال در کشوری مثل ترکیه حدود ۳۰% است. البته باید تفاوت زمان از شروع پروژه را هم مد نظر داشت. مثال کشور فرانسه درباره سرویس فیبر و مهاجرت ADSL به فیبر با قیمت یکسان و در کشور سنگاپور شبکه آی‌تی که ایجاد پوشش درون ساختمانی اپراتورها را هم برعهده دارند.
وی در ادامه به چالش‌های مساله تحریک تقاضا پرداخت و گفت: مساله و چالش تحریک تقاضا برای ایجاد پوشش فیبر نوری مستلزم سیاست‌هایی هم از سمت رگولاتوری و هم اپراتورهاست. ایجاد جریان درآمدی انگیزه‌ی خوبی برای پوشش شبکه‌ای ایجاد میکند و بدون آن کار ایجاد پوشش نیز به سرانجام نمی‌رسد.
تحریک تقاضا برای سرویس‌های ثابت یا سرویس‌های خانگی از طریق ایجاد تمایز در خدمات مثل اضافه کردن نرم افزار‌های کنترل والدین و اینترنت کودک روی شبکه خانگی و نیز امکان رفع فیلتر برخی پلتفرم‌ها در این شبکه نسبت به شبکه همراه وجود داشته باشد تا مزیت رقابتی برای تقاضای فیبر باشد.
کشوری در پایان به استمرار این نشست‌ها در قالب یک مجمع به نام فروم fttx ایران اشاره کرد و گفت بنا داریم تا در قالب این فروم موضوعات و دغدغه‌های مشترک بین همه‌ی اپراتورها و اموری که منافع عمومی در این حوزه ایجاب میکند مثل انتشار گزارش‌های مستمر و مفید را ادامه دهیم تا پلی بین تعامل ذینفعان مختلف باهم باشد.
دکتر عباسی شاهکوه: تحقق سه میلیون اتصال شبکه فیبر نوری هدفی سخت اما ممکن!
در ادامه دکتر عباسی شاهکوه مشاور وزیر و مجری پروژه اتصال فیبرنوری به منازل با بیان اینکه : دستیابی به ۳ میلیون اتصال در امسال هدف سخت و بزرگی است اما امکان‌پذیر است گفت سهم بزرگی از اتصال برنامه‌ریزی شده را شرکت مخابرات ایران با توجه به سرمایه گذاری‌هایی که تاکنون انجام داده است می‌تواند انجام دهد. همچنین عمده بازار موجود برای فیبر نوری در ابتدای امر از محل مهاجرت مشترکین ADSL خواهد بود. و از این این رو تحقق این هدف بزرگ دور از دسترس نیست. وی در ادامه تولید محتوای مناسب و در صورت امکان با ارائه به شکل مزیت رقابتی فقط روی فیبر را مهم و موثر دانست و تاکید کرد برخی انواع محتوا مثل VoD و نیز بازی‌های رایانه ای کیفیت بسیار مناسبتری روی فیبر دارند و این مساله هم می‌تواند مزیت خوبی برای این خدمات ایجاد کند. همچنین وجود اختلاف موثر و معنادار بین تعرفه همراه و ثابت را موضوعی مهم برای تحریک تقاضا به سمت شبکه‌های جدید دانست.
مهندس شانه‌ساززاده: امکان پیاده‌سازی طرح‌های اقساطی با کمک بانک‌ها به اتصال بیشتر فیبرنوری کمک میکند.
مهندس شانه‌ساززاده، رییس هییت مدیره شاتل، یکی از مهم‌ترین مشکلات در راه توسعه فیبرنوری را مشکلات مربوط به مودم دانست و بیان کرد: بازار ایران به علت از دست دادن فناوری‌های میانی VDSL و G.Fast در حوزه خدمات پهن باند ثابت، تشنه‌تر از بازارهای دیگر است اما پوشش ایجاد شده فعلی با توجه به رویکرد شهرداری‌ها، بیشتر در شهرهای کوچک و متوسط بوده است و به ویژه در کلانشهرها که بازار اصلی و اولیه فیبر نوری را تشکیل می‌دهند، توسعه صورت نگرفته است. در همین شهرهای بزرگ که در بخش‌هایی ما توسعه اولیه داده‌ایم، حداقل ۱۰% جذب اولیه برای افراد متقاضی و علاقمند و طرفدار تکنولوژی صورت گرفته است بدون انکه تبلیغات خاصی کرده باشیم. این نرخ صرفاً با مشاهده فعالیت‌های توسعه شبکه و مراجعه خودشان اتفاق افتاده است بنابراین نرخ take-up در کلانشهرها بیشتر می‌تواند باشد و رسیدن به اهداف اتصال در گروی توسعه در کلانشهرهاست. اما افزایش نرخ take-up برای شهرهای کوچک دشوار خواهد بود.
وی موضوع تجهیزات و مودم را موضوعی مهم در تحقق اهداف شبکه دانست و گفت: مودم AC نمی‌تواند لذت فیبر را به زیر دندان مردم ببرد. الزام به تامین داخلی در این بخش ما را از تحقق اهداف اتصال دور میکند. در تولید مودم در کشور مشکل جدی وجود دارد. هم میزان تولید کم است و هم کیفیت تجهیزات خوب نیست. در حوزه فیبرنوری باید مودم‌های WiFi 6 & 7 به کار گرفته شوند.
مهندس شانه‌ساززاده درباره مساله تقاضا و محتوایی که بتواند باعث جذب مشتری به فیبرنوری شود هم گفت: با توجه به وضعیت فعلی بازار، تنها جایی که فیبرنوری می‌تواند با بازار موبایل رقابت کند در حوزه محتوا و ویدئو است. و همچنین امکان ارائه IPTV و VoD با کیفیت نیز می‌تواند در تحریک تقاضا کمک کننده باشد.
دو مانع اولیه اصلی در جذب هزینه اولیه اتصال و مودم هستند. عدم امکان پیاده‌سازی طرح‌های اقساطی و اعتباری در ایران با همکاری بانک‌ها این موضوع را تشدید کرده است. پست بانک در این زمینه می‌تواند به تامین مالی اقساطی هزینه اتصال، مودم و خدمات کمک کند.
در انتها نیز اجازه و امکان خاموشی و حذف شبکه سیم مسی و خدمات DSL در نقاطی که پوشش فیبر نوری تکمیل شده باشد، می‌تواند به توسعه بازار فیبر نوری کمک کند.
دکتر زارعیان: کمبود پیمانکار مانع از توسعه سریع شبکه میشود
دکتر زارعیان، معاون تجاری و امور مشتریان امور مخابرات ایران با بیان اینکه مخابرات تاکنون حدود ۴۰۰ هزار مشترک FTTH را جذب کرده ا از برنامه اتصال برای ۵۰۰ هزار مشترک جدید خبر داد که ممکن است تا یک میلیون هم برسد. وی یکی از مسائل مهم در عدم امکان توسعه بازار را کمبود مودم با کیفیت و گران بودن قیمت اینگونه مودم‌ها دانست. همچنین کمبود تجهیز شبکه و OLT متناسب با برنامه‌ها و نیازی که برای توسعه شتابان شبکه وجود دارد نیز به خودی خود یکی از موانع خواهد بود.
وی با اشاره به مشکلات اجرا در ایجاد شبکه بویژه در شهرهای کوچک گفت: پیمانکار تخصصی و آموزش دیده نصب برای همه استان‌ها و شهرها وجود ندارد و این امر نیز هم در سرعت توسعه شبکه و هم افزایش هزینه‌های آن مانع ایجاد میکند.
مهندس ریاضی: بدون برنامه ریزی چگونه انتظار اتصال میلیونی داریم؟
مهندس حسین ریاضی، مدیر عامل صنایع ارتباطی پایا و رییس سندیکا صنعت مخابرات ایران در ادامه صحبت‌ها با بیان اینکه ما نسبت به سرمایه گذاری و توسعه شبکه امیدواریم اما اگر میخواهیم در سال ۱۴۰۳ به سه میلیون اتصال برسیم نباید از اول ۱۴۰۳ یا دوماه به شروع سال بگوییم ما چنین هدفی داریم. مشکلات بخش مشکلات بزرگی است که به تامین نقدینگی و درآمد شرکتها بر میگردد. این مسائل با هدف گذاری دستوری حل نمیشود. گذشته از آنکه همین هدفگذاری هم ب جای آنکه از یک سال-دوسال قبل گفته شود و مقدمات آن برای تامین مالی و سرمایه گذاری فراهم شود، در ابتدای سال گفته میشود! هرچند توسعه فیبرنوری خیلی امر خوبی است اما حل مساله تجیهزات و مودم در میانه انجام برنامه بسیار مشکل است و نیاز به برنامه ریزی قبلی و طولانی مدت دارد. تأمین‌کنندگان تجهیزات به علت مشکل نقدینگی و تأمین مالی شاید نتوانند به میزان نیاز بازار تولید داشته باشند. حتی واردات میلیونی هم در مدت پنج- شش ماه با توجه به روند طولانی ثبت سفارش و تخصیص ارز و تایید نمونه و مشکلات دیگر ممکن نیست.
مهندس صیدی: رقابت ناسالم اپراتورها با شهرداری‌ها و نگاه غلط شهرداری‌ها به درآمدزایی از مجوز باید اصلاح شود.
مهندس صیدی، مدیر عامل شرکت مبین نت با بیان اینکه مساله تعامل با شهرداری‌ها یکی از چالش‌های جدی در این حوزه است از شکل‌گیری شرایط خاص در بازار فیبرنوری در حوزه کار با شهرداری‌ها و بعضا رقابت ناسالمی که بین بازیگران در انعقاد قرارداد با شهرداری‌ها و حتی نگاه نادرستی که برخی از شهرداری‌ها به درآمدزایی از مجوز ایجاد شبکه دارند شکل گرفته است انتقاد کرد این امر را موانع توسعه شبکه و بازار دانست. مدیرعامل مبین نت همچنین رقابت ناسالم در قیمت‌گذاری را عامل صدمه زدن به بازار فیبر نوری ذکر کرد. او همچنین مشوق‌های اتصال فعلی با توجه به تفاوت‌های عمده انواع شهرها را بهینه ندانست و خواستار اصلاح آنها شوند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود افزایش اخیر هزینه‌های زیر ساخت (هم پهنای باند اینترنت و هم ابر انتقال)، را باعث افزایش هزینه و اخلال در امکان ارائه خدمات مقرون به صرفه برای مشترکین دانست که در بازار فیبر نوری نیز به صورت مضاعف باعث افزایش سهم هزینه‌های زیرساختی از هزینه‌های تمام شده میشود.
مهندس یوسفی زاده: استفاده از نسل پنجم به عنوان فناوری دسترسی در شبکه فیبرنوری هزینه را کاهش و سرعت اتصال را افزایش می‌دهد.
مهندس یوسفی زاده، مدیر عامل آسیاتک
توسعه اولیه از شهرهای کوچک به جای شهرهای بزرگ،سیاستی که بخاطر شهرداری‌های کلانشهرها اتخاذ شده‌است، را عامل سخت شدن رسیدن به اهداف در زمینه اتصال دانست.
وی همچنین نقش استفاده از نسل پنجم به عنوان فناوری دسترسی در شبکه فیبرنوری را مهم ارزیابی کرد و گفت: «در پوشش‌دهی و اتصال باید به جایگاه ۵G هر چه زودتر توجه شود و گرنه فرصت این فناوری از دست می‌رود. سازمان تنظیم باید هر چه سریعتر فرکانس جدید برای این امر را به همه متقاضیان به صورت جغرافیایی واگذار کند وگرنه ۵G هم به سرنوشت VDSL دچار میشود. استفاده از ۵G می‌تواند منابع مورد نیاز برای پوشش و اتصال شهرها را تا ۲۵% کاهش دهد.»
همچنین ارائه محتوا و تلویوزیون روی اینترنت می‌تواند به تحریک تقاضا و افزایش اتصال به شبکه کمک کند.
آسیاتک با حداکثر توان، تیم‌هایی را برای توسعه شبکه قرار داده است، اما باز هم نتوانسته به اهداف اتصال برسد و با این ابعاد از تیم‌های پیمانکاری موجود اتصال میلیونی ممکن نیست.کمبود OLT و نقص کمی و کیفی مودم‌های داخلی به شکل جدی مانع ایجاد کرده‌اند و مسیر واردات باید تسهیل شود.
همچنین تولیدکنندگان داخلی در مرحله قبل از R&D تجهیزات، انتظار پیش‌پرداخت‌های قابل توجه دارند در حالی کیفیت و کمیت آنها جای بحث دارد.
مهندس رضایی :یارانه اتصال، کافی نیست/ شهرهای بزرگ در اولویت باشد.
مهندس رضایی، مدیر کل حقوقی و تنطیم مقررات اپراتور ایرانسل بیان داشت: هدفگذاری میلیونی اتصال با توجه به شرایط بازار طراحی نشده است.مهم‌ترین آیتم در تحریک تقاضا رایگان کردن مودم و نصب است و این امر نیازمند یک هزینه ۵ تا ۶ میلیونی برای هر مشترک است که باید از محل سوبسیدها جبران شود و سوبسیدهای فعلی اصلاً کافی نیست.
همچنین افزایش اتصال از دل شهرهای بزرگ امکان پذیر است در حالی که در این شهرها فعلا توسعه‌ای صورت نگرفته است.
وی پیشنهاد داد: هر چه سریعتر باید رابطه بین اپراتورها جهت عمده‌فروشی و اشتراک‌گذاری در مناطق مختلف شفاف و تنظیم شود و در این زمینه سازمان تنظیم باید زودتر اقدام کند.
چالش تأمین تجهیزات OLT و مودم ONTجدی است و باید اجازه واردات صادر شود.
نمایندگان سروکوها: ایجاد تقاضا با اجبار نیست و این امر باید در مصوبات در قالب تسهیل‌گری دیده شود.
آقایان ذاکر و صادقی از انجمن سروکوها به ارائه پیشنهاداتی جهت کمک به توسعه شبکه و افزایش نرخ اتصال پرداختند و با اشاره به اینکه سروکوها می‌توانند در بخش‌های مختلفی از توسعه شبکه و بازار در کل سیستم کمک کنند از جمله در جذب مشترک در مناطق محلی با توجه به سوابق خود در ان مناطق خواستار توجه بیشتر به این ظرفیت شدند.جذب یک میلیون مشترک در سرتاسر کشور توسط سروکوها در صورت ایجاد بستر همکاری، امکان‌پذیر است.راه‌اندازی سامانه Open Access ملی توسط رگولاتوری، تدوین و تصویب قوانین مرتبط، ایجاد مرکز تبادل ترافیک Access،آزادسازی قیمت گذاری خرده‌‌فروشی خدمات فیبر نوری و تعیین تعرفه‌های عمده فروشی به صورت پارامتریک در مورد تمامی اجزای ارائه سرویس از دیگر پیشنهادات انجمن شرکت‌های سروکو بود.
مهندس میری: تسریع در تعیین تکلیف پرونده‌های باز
مهندس میری، مدیرعامل شرکت های‌وب بیان داشت: مهم‌ترین شرط در تغییر وضعیت فعلی و رسیدن به اهداف، سازمان تنظیم مقررات است. موضوعات چالشی مهمی در سازمان تنظیم ماه‌هاست که روی میز مانده و هر چه سریعتر باید اصلاحات صورت بگیرد قیمت‌گذاری، عمده‌فروشی، مشوق‌ها و برخی سازوکارها و …..باید سریعتر تعیین تکلیف شود.چالش‌های تولید تجهیزات و بعضا رقابت‌های ناسالم بین اپراتورها هم وجود دارد.
وی پیشنهاد داد که باز کردن برخی پلتفرم‌های فیلتر شده به صورت خاص روی فیبرنوری می‌تواند به تقاضا کمک کند.
جمع‌بندی نشست توسط دکتر عباسی شاهکوه : به وزیر گزارش می‌دهیم.
مدیر پروژه فیبرنوری دکتر عباسی شاهکوه در پایان با تشکر از گروه طیف به عنوان مجری نشست و اپراتورها که نکات خیلی خوبی را بیان کردند با تاکید بر همکاری بین ذینفعان پیشنهادات ارائه شده را خوب و قابل پیگیری دانست و تاکید کرد گزارشی از این نشست به مسئولین ارشد وزارت ارتباطات ارائه خواهد شد.
وی در مورد برخی مسائل مثل کمبود تجهیزات و مودم گفت:مودم باید در دسترس باشد و اگر تولیدکنندگان نتوانند مقدار مورد نیاز را تولید کنند واردات انجام شود ؛ در حال حاضر مدل خوبی برای این امر طراحی شده است.
نکته دیگر قیمت خدمات، اگر قیمت زیاد باشد ولی محتوای مناسب برای ارائه نداشته باشیم مردم سمت آن نمی‌آیند. همچنین لازم است .بحث مهاجرت از فناوری قدیمی به فیبر را جدی‌تر پیش ببریم . در مورد عمده‌فروشی هم به این نکته توجه کنیم که متاسفانه عمده فروشی زیاد سابقه ی خوب و موفقی در این حوزه نداشته است. در مجموع پیشنهادات ارائه شده باید یک به یک پیگیری شود و امیدواریم که بتوانیم بخش خوبی از انها را محقق کنیم.